Jak wchodzić to od razu na Everest!?
– ZDJĘCIE 1: Na warsztatach gdy rozmawiamy o wyznaczaniu i osiąganiu celów pokazuje zdjęcie pierwsze, które widzicie. Pytam co to jest? Niektórzy odpowiadają żartobliwie – może Giewont, tylko nie ma krzyża? Czasami ktoś trafia, choć rzadko.
🔹 Wtedy dodaje – to zdjęcie zrobiłem 2 lata temu przed wejściem na Mount Everest, ponieważ zdjęcie pokazuje właśnie najwyższą górę świata!
🔺 Natychmiast słyszę, WOW no gratuluję Mont Everest to jest coś, super…
– ZDJĘCIE 2: Następnie pokazuję zdjęcie drugie i dodaję – dzisiaj nadal jestem przed wejściem na Mount Everest, ponieważ Mount Everest nie był moim celem! Moim celem było być tutaj w EBC i osiągnąć te dwa punkty: Kala Patthar 5650 m.n.p.m., EBC 5364 i zrobić to zdjęcie. Wtedy pada pytanie, a nie kusiło Cię aby wejść, to jest dopiero cel?
Gdy patrzysz na to zdjęcie – być może szczyt wydaje się rzeczywiście nie taki groźny. Jednak tak nie jest, na Evereście zginęło już ponad 300 osób. Do wejścia trzeba się dobrze przygotować. I choć dziś ten cel wydaje mi się bliższy i bardziej realny, głównie dlatego, że byłem w międzyczasie, już w kilku innych miejscach, to nadal mam inne cele w tym zakresie.
„Każdy szczyt jest tarasem do osiągnięcia następnych szczytów” Jack Welch
Osiąganie celów to nieodłączny element naszego życia. Wyznaczanie celów może być siłą napędową dla jednostek i organizacji, prowadząc do osiągnięcia sukcesu, wzrostu i spełnienia. Jednakże, jak pokazała historia firmy Enron, Lehman Brothers, wybuchających baterii Note 7 Samsunga czy tragedia na Mount Everest’cie w 1996 – gdzie w jedną noc zginęło 8 wspinaczy – osiąganie celów może również prowadzić do degradacji, gdy cele stają się jedynym priorytetem, zamiast być tylko jednym z wielu narzędzi do osiągnięcia trwałego sukcesu.
Między motywacją, a degradacją
Wyznaczanie celów może być ważnym źródłem motywacji. Profesor Edwin Lock z Uniwersytetu w Maryland udowodnił, że ambitne cele mają większe przełożenie na osiąganie dobrych wyników niż cele łatwe do osiągnięcia. Ponadto, konkretne ambitne zdefiniowane cele pozwalają osiągać lepsze wyniki niż ambitne cele zdefiniowane niejasno.
Badanie Gallupa z kolei pokazuje, że zespoły wyróżniające się większym zaangażowaniem osiągają wyższe zyski i charakteryzują się mniejszą rotacją kadr.
Jakie korzyści osiągamy z wyznaczania i dążenia do celów?
- Motywacja i poczucie spełnienia: Cele pomagają ludziom i organizacjom utrzymać motywację, dostarczając jasnych i mierzalnych kryteriów sukcesu. Osiągnięcie tych celów prowadzi do poczucia spełnienia i satysfakcji.
- Skupienie na priorytetach: Wyznaczanie celów pomaga w identyfikacji priorytetów, co pozwala na efektywne zarządzanie czasem i zasobami. Skupienie na celach prowadzi do wyeliminowania nieistotnych działań i koncentracji na tych, które mają większe znaczenie.
- Ciągłe doskonalenie: Cele stanowią podstawę do monitorowania postępów i ewaluacji osiągnięć. Dzięki temu można wprowadzać usprawnienia, dopasowywać plany oraz uczyć się na bieżąco.
Cele, a degradacja
„Nie wszystko co można policzyć, tak na prawdę się liczy, a nie wszystko co się liczy, można policzyć” Albert Einstein
W 2009 roku w HBR ukazał się artykuł “Goals Gone Wild: The Systematic Side Effects of Overprescribing Goal Settings”, który zawierał ostrzeżenie przed zawyżaniem celów: “Cele mogą być źródłem systemowych problemów organizacji, ponieważ skutkują zawężeniem punktu widzenia, sprzyjają nieetycznym zachowaniom, nasilają skłonność do ryzyka, obniżają skłonność do współpracy i wywołują spadek motywacji”.
Przykład Enronu pokazuje, że niewłaściwe zarządzanie celami i nadmierny PUSH, może prowadzić do oszustw, nieetycznych praktyk, odejścia wartościowych ludzi i ostatecznie do upadku firmy.
Jakie ryzyka i zagrożenia związane są z wyznaczaniem i dążeniem do celów?
- “Enronizacja” celów. Przykład Enronu i Leman Brothers pokazuje, że niewłaściwe zarządzanie celami i nadmierny nacisk na cele może prowadzić do wynaturzeń i katastrofy. Enron stał się symbolem kultury “celów za wszelką cenę”, która doprowadziła do oszustw, nieetycznych praktyk i ostatecznie do upadku firmy.
- Negowanie wartości długoterminowych. Zbyt duże skupienie na osiągnięciu krótkoterminowych celów może prowadzić do ignorowania wartości długoterminowych, takich jak wizja firmy, nastawienie na innowacje, rozwój pracowników, wiarygodność, współpraca, czy zrównoważony rozwój.
- Przesadny optymizm, dobre intencje i ignorowanie zagrożeń. Przykład tragedii pod Everestem w 1986 roku pokazuje, że czasami ludzie mają dobre intencje i dobre nastawienie, jednak tak bardzo chcą osiągnąć cele, że ignorują lub zamiatają pod dywan ważne sygnały ostrzegawcze, co w konsekwencji prowadzi do tragedii.
- Stres i wypalenie. Nieustanne dążenie do celów może prowadzić do wzrostu poziomu stresu i ryzyka wypalenia, zarówno w przypadku jednostek, jak i całych organizacji. Stres ma na nas pozytywny wpływ zagrzewający do działania, jednak tylko do pewnego momentu, gdy jego natężenie jest zbyt wysokie w długim okresie, stres zaczyna być degradujący, powodujący wypalenia, problemy i poważne choroby.
Zbalansowane podejście do osiągania celów.
Aby uniknąć negatywnych skutków wyznaczania celów, trzeba zastosować zbalansowane podejście:
- Realistyczne cele: Wyznaczanie celów, które są ambitne, ale możliwe do osiągnięcia, może pomóc w utrzymaniu motywacji i zaangażowania. Tutaj badania Deloitte wskazują, że cele są jednym z najważniejszych czynników tworzenia zaangażowania i osiągania satysfakcji z pracy.
- Elastyczność: Dopuszczenie do elastyczności w realizacji celów pozwala na dostosowanie strategii i planów do zmieniających się warunków, jednocześnie unikając niepotrzebnego nacisku i ryzyka degradacji.
- Skupienie się na wartościach i etyce: Oprócz wyznaczania celów, kluczowe jest również promowanie wartości i etycznych zasad w organizacji. Dążenie do celów powinno być zgodne z etyką i zasadami uczciwości, co może pomóc w uniknięciu odejścia wartościowych pracowników i przypadków takich jak Enron.
- Równowaga między celami krótko- i długoterminowymi. Cele powinny uwzględniać zarówno krótkoterminowe targety i osiągnięcia, jak również wizję i długoterminowe wartości firmy.
- Wsparcie i rozwój pracowników. Wyznaczanie celów powinno być połączone z wsparciem dla pracowników, dając im odpowiednie narzędzia, zasoby i możliwości rozwoju. Bardzo skuteczne jest zachęcanie i angażowanie do realizowania własnych pomysłów na drodze do osiągania celów.
- Monitorowanie i ewaluacja: Regularne monitorowanie postępów w osiąganiu celów polega nie tylko na sprawdzaniu konkretnych wskaźników, ale przede wszystkim na wspieraniu osób, które mają je osiągnąć i przeprowadzaniu diagnozy, czy cele są osiągane we właściwy sposób, zgodny z wartościami firmy.
Osiąganie celów może być więc zarówno motywujące, jak i degradujące, w zależności od tego, jak te cele są wyznaczane, zarządzane i osiągane. Kluczem do sukcesu jest zrównoważone podejście, które uwzględnia zarówno korzyści wynikające z motywacji i zaangażowania, jak i ryzyka związane z degradacją, wynikającą z nadmiernego nacisku na osiąganie celów za wszelką cenę.Umów Konsultację
Autor: Andrzej Kochanek
